Financieel toezicht gemeenten

Bij de eerste twee uitkomsten kan de gemeente haar huishoudboekje zonder toestemming van de provincie uitvoeren. Er is dan sprake van 'repressief toezicht', het normale toezicht.

Bij de derde uitkomst ligt dat anders. De provincie vindt dan dat de gemeente haar huiswerk over moet doen. De gemeente valt dan onder verscherpt toezicht oftewel 'preventief toezicht'. De gemeente moet dan een nieuwe begroting of een aanpassing van de begroting naar de provincie sturen. Totdat de provincie die heeft goedgekeurd, moet een gemeente goedkeuring vragen om bepaalde uitgaven te kunnen doen.

Soms zijn financiële problemen van een gemeente zo groot, dat ze die niet meer zelf kunnen oplossen. Dan kan een gemeente een aanvraag uit het Gemeentefonds (algemene uitkering) doen. De beheerders van dit fonds (Ministeries van Binnenlandse Zaken en Financiën) bepalen of een gemeente dit extra geld krijgt (artikel 12 status). De gemeente verliest dan een deel van haar financiële zelfstandigheid en het Rijk stelt iemand aan (inspecteur) die met de gemeente meekijkt.

Gedeputeerde Staten hebben in 2019 gemeenschappelijk financieel toezichtkader (GTK 2020) vastgesteld. Hierin is vastgelegd op welke wijze de provincie begrotingen beoordeelt. Verwijst naar een andere website

Voor gemeenschappelijke regelingen is in 2022 een gemeenschappelijk financieel toezichtkader vastgesteld. Daarnaast krijgen gemeenten jaarlijks een brief met de begrotingscirculaire. Hierin staan actuele informatie en aandachtspunten van de beoordeling van de begroting in het komende jaar.

De brief aan gemeenten en de bijlage bij brief Begrotingscirculaire kunt u digitaal opvragen via Maria van den Broek: mwj.vd.broek@overijssel.nlVerwijst naar een andere website. 

Een aantal veranderingen zorgde ervoor dat de provincie anders naar de financiën van gemeenten kijkt. Denk aan wijzigingen in wetgeving (het Besluit Begroting en Verantwoording) en decentralisaties in het Sociaal Domein.

Wat is er veranderd?

Een aantal onderdelen van het toezichtkader is geactualiseerd. Zo houdt het nieuwe kader nu rekening met het landelijke traject Agenda Toekomst van het ToezichtVerwijst naar een andere website. Daardoor is de uitvoering van het toezicht beter afgestemd met de uitgangspunten van deze agenda.

Het nieuwe kader geldt niet voor gemeenschappelijke regelingen

Voor gemeenschappelijke regelingen verandert er niets. Voor de beoordeling van deze huishoudboekjes gebruikt de provincie het bestaande Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2014. Eind dit jaar of begin 2020 publiceren we een toezichtkader voor alleen gemeenschappelijke regelingen. Deze geldt vanaf de begrotingen 2021.

De documenten:

• Gemeenschappelijk financieel toezichtskader gtk 2020 voor gemeenten
• Gemeenschappelijk financieel toezichtskader

zijn per e-mail opvraagbaar via Hans Steijn: H.Steijn@overijssel.nlVerwijst naar een andere website

Heeft u vragen?

Heeft u vragen over hoe de toezichthouder uw begroting beoordeelt? Neem dan gerust contact op met Hans Steijn. Hij is telefonisch bereikbaar op 038 499 74 02 of via de mail (H.Steijn@overijssel.nlVerwijst naar een andere website).

Financiële scan

De provincie Overijssel biedt gemeenten een financiële scan aan. Een onafhankelijke onderzoeker bekijkt dan de financiële positie. Die trekt conclusies en geeft de gemeente aanbevelingen voor mogelijke verbeteringen.

De scan is niet verplicht, maar de aanbevelingen zijn niet vrijblijvend. De afspraak is dat de gemeente aan Gedeputeerde Staten laat weten wat zij met aanbevelingen heeft gedaan.

Begrotingsscan

Er is ook een begrotingsscan. Het verschil met de financiële scan is dat een inspecteur (art. 12 Financiële-verhoudingswet) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) meekijkt. Ook voor de begrotingsscan geldt dat die niet verplicht is, maar dat de aanbevelingen niet vrijblijvend zijn.

Begrotingsanalyse gemeente

De gemeente kan ook zelf een vergelijking maken. Dit kan door de uitgaven en inkomsten met die van andere gemeenten te vergelijken, met het invullen van een begrotingsanalyseVerwijst naar een andere website.